Bại não là một tình trạng bệnh lý được biểu hiện chủ yếu bởi những rối loạn về cử động và tư thế gây ra bởi những tổn thương của não bộ lúc còn đang phát triển ( từ lúc hình thành bào thai đến 24 tháng tuổi).

Trẻ bại não bị khiếm khuyết nhiều chức năng khác nhau tùy thuộc mức độ tổn thương của não, trong đó hai chức năng bị tổn thương nhiều nhất là khả năng vận động và khả năng giao tiếp xã hội.

Nguyên nhân: Do những tổn thương não trước, trong và sau sanh:

1.        Sinh non : nguyên nhân hàng đầu gây bại não ở Mỹ chiếm 40-50 %. Tuổi thai 32-37 tuần nguy cơ bại não tăng gấp 5 lần, dưới 28 tuần nguy cơ co thể tăng lên gấp 50 lần.

2.        Đa thai: sanh đôi nguy cơ bại não tăng gấp 4 lần, sanh ba  nguy cơ này gấp 18 lần.

3.        Đủ tháng :

Ø       Mẹ bị nhiễm khuẩn trước sanh.

Ø       Bất thường của não.

Ø       Sanh ngạt.

Ø       Vàng da nhân.

Ø       Rối loạn chuyển hoá.

4.Sau sanh :

Ø       Viêm não, màng não.

Ø       Chấn thương.

Ø       Xuất huyết não.

Biểu hiện lâm sàng:

Rối loạn vận động và bất thường tư thế biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau từ mức độ nhẹ như khó khăn trong những cử động tinh vi ( cằm, nắm, viết…) đến mức độ nặng như co cứng cơ, co thắt, múa vờn, loạn vận động, mất cân bằng trong vận động và mất phối hợp vận động, liệt một chân, hai chân, nửa người hay tứ chi từ nhẹ đến nặng.

Chậm phát triển tâm thần: 1/3 các trường hợp bại não kèm chậm phát triển tâm thần trung bình – nặng, 1/3 kèm chậm phát triển tâm thần nhẹ, còn lại phát triển tâm thần bình thường.

Rối loạn hành vi, nhìn kém, giảm thính lực, khó nói, khó ăn, giao tiếp kém.

Múa vờn.

Dấu hiệu giúp phát hiện sớm bại não:

Nghi ngờ bại não nếu trẻ không đạt được những kỹ năng theo tuổi sau đây:

Ø       Ngồi một mình: 6-10 tháng.

Ø       Tiếng bập bẹ, bi bô: 6-8 tháng.

Ø       Bò, trườn: 9-12 tháng.

Ø       Cầm, nấm bằng ngón tay,cầm bình sữa: 9-12 tháng.

Ø       Tự đi: 12-18 tháng.

Ø       Phát âm hơn hai từ “ba ba, má má”: 12-18 tháng.

Ø       Đi lên, đi xuống cầu thang: 24-36 tháng.

Ø       Mang dép, lật sách: 24-30 tháng.

Không có một tiêu chuẩn vàng nào để chẩn đoán bại não,càng nhiều yếu tố càng ủng hộ chẩn đoán.

Theo Farber, Friedmen, Steinfeld dấu hiệu bại não:

Ø       4 tháng tuổi: không chơi với bàn tay.

Ø       6 tháng tuổi: đầu thụt lại đằng sau.

Ø       6 tháng tuổi: không lật hai chiều.

Ø       8 tháng tuổi: không ngồi được khi đặt

Ø       12 tháng tuổi: không bò.

Một số yếu tố hỗ trợ chẩn đoán:

Ø       Có yếu tố nguy cơ ( tiền căn sản khoa bất thường, chấn thương, bệnh lý).

Ø       Rối loạn hay bất thường trương lực cơ sau sanh, giảm trương lực cơ không tương xứng với sức cơ.

Ø       Hành vi bất thường.

Ø       Chậm phát triển tâm thần vận động.

Ø       Tăng phản xạ gân cơ hay dấu clonus.

Ø       Cử động miệng bất thường.

Ø       Cử động mắt bất thường.

Ø       Chậm phát triển phản ứng tư thế, tư thế mất đối xứng.

Ø       Gồng chi.

Ø       Tồn tại phản xạ nguyên phát kéo dài.