Bé gái P.T.T, 13 tuổi, đột ngột đau vùng bụng dưới kèm nôn, sốt nhẹ. Người nhà đưa bé đi khám thì phát hiện 1 u nang buồng trứng bên phải kích thước khá to có khả năng xoắn. Bé được tiến hành mổ nội soi cấp cứu sau đó và kết quả là bé bị u nang buồng trứng phải xoắn 3 vòng, hoại tử. Bé được cắt bỏ u, bảo tồn phần phụ. Phần u được gửi giải phẫu bệnh để biết lành hay ác.

Trên đây là 1 bệnh cảnh điển hình thường gặp của 1 trường hợp u nang buồng trứng xoắn ở bé gái tuổi dậy thì. Vậy u nang buồng trứng là gì? Nên làm gì khi trẻ tình cờ phát hiện có u nang buồng trứng? Bài viết nhỏ sau sẽ giải đáp 1 phần thắc mắc đó.

U nang buồng trứng là gì?

Một bé gái bình thường có 2 buồng trứng nằm 2 bên tử cung (dạ con). U buồng trứng là từ dùng để chỉ một khối phát triển bất thường ở buồng trứng.  U bao gồm 2 dạng: u đặc và u nang. Ở đây chủ yếu nói về u nang buồng trứng. Đó  là các túi chứa đầy dịch ở trong hoặc trên bề mặt buồng trứng. Ở các bé gái, một số trường hợp, u nang buồng trứng phát triển rất lớn, xuất huyết  sau đó xoắn hoặc  vỡ ra có thể gây nguy hiểm tính mạng của bé.

Có mấy loại u nang buồng trứng?

U nang buồng trứng được chia làm hai loại: u nang cơ năng và u nang thực thể. U nang cơ năng của buồng trứng là những khối u xuất hiện do các rối loạn hoạt động nội tiết của buồng trứng. Các nang này thường tự biến mất trong vòng vài tháng và không gây triệu chứng.Nhưng cũng có trường hợp u to lên quá mức làm xuất huyết nang, vỡ nang…cần phải cấp cứu.  Còn u nang thực thể buồng trứng là những tổn thương xuất phát thật sự từ mô buồng trứng tiến triển thành những khối u to. Quá trình này thường diễn ra trong nhiều năm. Loại này khi to đến 1 kích thước nhất định thì cũng gây ra tình trạng phải mổ cấp cứu như xoắn cuống nang, vỡ nang hoặc do các biến chứng của khối u như chèn ép gây đau hay khó tiêu tiểu.

U THỰC THỂ

U CƠ NĂNG

Lứa tuổi nào dễ gặp u nang buồng trứng?

Như đã nói ở trên, các bé gái ở tuổi dậy thì, có sự thay đổi về hormon sinh dục là đối tượng dễ gặp u nang buồng trứng xoắn. Ngoài ra, đối với các u dạng thực thể thì đa số trường hợp người bệnh chỉ phát hiện được khi khối u đã to, có kích thước lớn nên tự sờ thấy được hoặc tình cờ phát hiện qua siêu âm bụng.

Triệu chứng của u nang buồng trứng?

Khi chưa có biến chứng, u nang buồng trứng  thường gây các triệu chứng rất mơ hồ, một số trường hợp trẻ có thể có kinh nguyệt không đều, trẻ có thể đau vùng bụng dưới âm ỉ hoặc từng cơn, một số trường hợp trẻ luôn thấy chướng bụng hoặc đầy hơi. Đặc biệt một số trường hợp u nang quá to gây chèn ép các cơ quan xung quanh ổ bụng thì có thể xuất hiện 1 số triệu chứng tưởng chứng như không liên quan đến bệnh  như tiểu rắt, tiểu khó ( nếu chèn ép bọng đái), tiêu bón (chèn ép trực tràng), phù 2 chi dưới (chèn ép hệ tĩnh mạch)… Nhưng đa số các trường hợp chỉ phát hiện được khối u nang buồng trứng một cách tình cờ khi đi siêu âm bụng kiểm tra vì một lí do nào đó như đau bụng, căng tức bụng chẳng hạn.

Các biến chứng của u nang buồng trứng lớn nếu không can thiệp?

Tùy theo kích thước của u mà các biến chứng có thể xảy ra sớm hay muộn.

-Xoắn u nang: nhất là đối với các u nang lớn mà có cuống.

-Vỡ u nang: do u quá lớn kèm xuất huyết bên trong u

- Chèn ép các tạng xung quanh: khi u phát triển quá lớn và phát hiện quá muộn.

Khi nào cần đi khám bệnh ngay?

Ở trẻ gái đã biết hoặc chưa biết có u nang buồng trứng chưa nhưng nếu trẻ có các triệu chứng sau thì nên đưa trẻ đi khám ngay:

- Đau bụng dữ dội liên tục hoặc đau co thắt vùng bụng dưới, kèm theo sốt và nôn, đôi khi có thể choáng vì đau.

-Bụng to bất thường, sờ thấy có 1 khối ở vùng bụng kèm đau.

Điều trị u nang buồng trứng như thế nào?

Tùy thuộc vào kích thước u và các triệu chứng lâm sàng mà bác sĩ sẽ quyết định cách thức điều trị cho từng trường hợp cụ thể hoặc là theo dõi, hoặc là phẫu thuật cấp cứu hoặc lên lịch mổ chương trình.

Mổ mở hay nội soi tốt hơn trong u nang buồng trứng?

Trường hợp phải phẫu thuật thì hiện nay phẫu thuật nội soi đang có ưu thế hơn mổ mở vì ít xâm lấn, dễ dàng quan sát toàn bộ ổ bụng và buồng trứng bên kia, ít gây tổn thương cho mô buồng trứng hơn khi bóc tách và đặc biệt thẫm mỹ.

U nang buồng trứng thường lành hay ác?

Đối với các u nang cơ năng phần lớn là lành tính. Mẫu mô của u nang sau phẫu thuật sẽ được gửi thử giải phẫu bệnh lý để có kết quả chính xác là lành hay ác tính.